Kamis, 30 Agustus 2018

TATAKRAMA BASA SUNDA BAGIAN 6


KECAP-KECAP HUSUS TATAKRAMA BASA SUNDA

Gaganti Ngaran

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
akang
akang
engkang
2
kuring/déwék/urang
abdi/sim kuring
...
3
kuring saréréa
abdi sadayana
...
4
manéh/hidep
...
anjeun
5
manéhna
...
anjeunna
6
pribadi
pribados
ku anjeun
7
sorangan
sorangan
nyalira

Pancakaki

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
adi
pun adi
tuang rai
2
aki
pun aki
tuang éyang
3
alo
pun alo
kapiputra
4
anak
pun anak
tuang putra
5
bapa
pun bapa
tuang rama
6
baraya/dulur
réréhan/wargi
wargi
7
bibi
pun bibi
tuang ibu
8
budak
budak
murangkalih
9
cikal
anak cikal
putra pangageungna
10
deungeun-deungeun
nu sanés/sanés wargi
nu sanés/sanés wargi
11
incu
pun incu
tuang putu
12
indung
pun biang
tuang ibu
13
kolot
kolot
sepuh
14
lanceuk
pun lanceuk
tuang raka
15
minantu
minantu
mantu
16
mitoha
mertua
mertua
17
nini
pun nini
tuang éyang
18
pamajikan
pun bojo
tuang rai/tuang istri/geureuha
19
paman
pun paman
tuang rama
20
salaki
pun lanceuk
carogé/tuang raka
21
téré
téré
kawalon

Babagian Awak

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
awak/badan
awak/badan
salira/sarira
2
beuheung
beuheung
tenggek
3
beungeut
beungeut
pameunteu/raray
4
beuteung
beuteung/padaharan
patuangan/lambut
5
birit/bujur
birit/bujur
imbit
6
bitis
bitis
wentis
7
biwir
biwir
lambey
8
bujal
bujal/puseur
udel
9
buuk
buuk
rambut
10
cangkéng
cangkéng
angkéng
11
ceuli
ceuli
cepil
12
dada
dada
payun
13
diri
diri
salira
14
dubur
dubur
palawangan
15
gado
gado
angkeut
16
halis
halis
kening
17
haté
haté
manah
18
huis
huis
silalatu
19
huntu
huntu
waos
20
irung
irung
pangambung
21
kasakit/kanyeri
kasakit/kanyeri
kasawat
22
kélék
kélék
ingkab/déhé
23
kuku
kuku
tanggay
24
kumis
kumis
rumbah
25
lého
lého
umbel
26
létah
létah
ilat
27
leungeun
leungeun
panangan
28
panon
panon
soca
29
pianakan
pianakan
wewetengan
30
pingping
pingping
paha
31
pipi
pipi
damis
32
ramo
ramo
réma
33
sirah
sirah
mastaka
34
sirit
larangan
larangan
35
sora
sora
soanten
36
suku
suku
sampéan
37
sungut
sungut/cangkem
baham
38
susu
susu
pinareup
39
taktak
taktak
taraju
40
tarang
tarang
taar
41
tonggong
tonggong
pungkur
42
tuur
tuur
deku

Pakéan

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
ali
ali
cingcin/lélépén
2
baju
baju
raksukan
3
bendo
bendo
udeng
4
beubeur/sabuk
beubeur/sabuk
beulitan
5
calana
calana
lancingan
6
carécét/saputangan
carécét/saputangan
salempay
7
gelung
gelung
sanggul
8
geulang
geulang
pinggel
9
iket
iket/totopong
totopong/udeng
10
iteuk
iteuk
teteken
11
karémbong
karémbong/kekemben
kekemben
12
keris
keris
duhung
13
kongkorong
kongkorong/kangkalung
kangkalung
14
panitih
panitih
sangkétan
15
payung
payung
pajeng
16
sabuk/beubeur
beubeur
beulitan
17
samping
samping/sinjang
sinjang
18
sisir
sisir/pamérés
pamérés
19
suweng
suweng
kurabu
20
topi
topi
tudung
21
wedak
wedak
pupur

 

Nu di Imah

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
anggel
anggel/bantal
bantal
2
cacangkir/cangkir
cacangkir/cangkir
tangkepan
3
ciling/pacilingan
kakus
jamban
4
dapur
dapur
pawon
5
enggon/kamar
pamondokan
pangkuleman
6
gardéng/rérégan
gardéng/rérégan
lalangsé
7
guguling
guguling
pepedek
8
imah
rorompok
bumi
9
kéjo/sangu
sangu
sangu
10
pancuran/kamar mandi
jamban
jamban
11
samak
amparan
amparan
12
simbut
simbut
kampuh

Kaséhatan jeung nu karasa ku Awak

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
balur
balur
lulur
2
batuk
batuk
gohgoy
3
begang/kuru
begang
langsip/langsit
4
bengék/mengi
asma
ampeg
5
bisul
bisul
gambuh
6
bolonan/kotoran/palangan/ héd
udur sasih/kareseban
kareseban
7
cageur
pangésto/pangéstu
damang
8
cangkeul
cangkeul
pegel
9
capé
capé
palay
10
gering
udur
teu damang
11
kalenger/kapaéhan/kapiuhan
kapaéhan/kapiuhan
kapidara
12
kumbah/kukumbah
kumbah/kukumbah
wasuh/wawasuh
13
lapar
lapar/hoyong neda
palay tuang
14
mamayu
mamayu
mamajeng
15
muriang
muriang
nyenyepan
16
obat/ubar
obat/ubar
landong
17
parna
répot
wales
18
prihatin
prihatin
prihatos
19
rieut
rieut
puyeng
20
sakit/kasakit
kasakit
kasawat
21
salésma
salésma
pileg
22
seubeuh
sesek/wareg
wareg
23
tunduh
tunduh
palay kulem

Nu karasa ku haté

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
ambek
ambek
bendu/wera
2
atoh/bungah
bingah
bingah
3
bageur
bageur
saé manah
4
bangga
sesah
sesah
5
beuki
beuki/seneng
sedep
6
bingung
bingung
éwed
7
bungah/gumbira
bingah
bingah
8
daék
daék/purun
kersa
9
éra
isin
lingsem
10
genah/ngeunah
raos
raos
11
gimir
gimir
rentag manah
12
hawatir/watir/karunya
watir
hawatos
13
hélok
héran
hémeng
14
inggis/risi
inggis/risi
rémpan
15
ngeunah
ngeunah
raos
16
rasa/rumasa/karasa
raos/rumaos/karaos
raos/rumaos/karaos
17
resep/karesep
karesep
kalangenan
18
ripuh
ripuh/répot
répot
19
sadia/sayaga
sayagi
sayagi
20
salempang/hariwang
salempang
salempang/rejag manah
21
sedih
sedih
sedih/sungkawa
22
senang
senang
raos manah
23
sono
sono
honeng
24
wani
wantun
wantun

Kaluar tina Awak

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
ciduh
ciduh
ludah
2
cikiih
cikahampangan
cikahampangan
3
cipanon
cipanon
cisoca
4
késang
késang/karinget
karinget
5
tai
kokotor
kokotor
6
utah
utah
luga

Nuduhkeun Tempat

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
antara
antara
antawis
2
belah
palih
palih
3
deukeut
deukeut
caket
4
gigireun
gigireun
gédéngeun
5
hareup
payun
payun
6
jauh
tebih
tebih
7
jero
lebet
lebet
8
katuhu
katuhu
tengen
9
kédé
kénca
kiwa
10
lebah/palebah
leresan
leresan
11
pandeuri
ti pengker
ti pengker
12
tukang
pengker/pungkur
pengker/pungkur

Waktu

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
baréto/baheula
kapungkur/kapengker
kapungkur
2
beurang
siang
siang
3
bulan
sasih
sasih
4
burit
sonten
sonten
5
gancang/téréh
énggal
énggal
6
geuwat
geuwat
énggal
7
heubeul/lawas
heubeul/lami
lami
8
isuk/isukan
énjing
énjing
9
isuk-isuk
énjing-énjing
énjing-énjing
10
kakara/karék
nembé
nembé
11
kalan-kalan/sakapeung
sawaktos-waktos
sawaktos-waktos
12
lila
lami
lami
13
malem/peuting
wengi
wengi
14
mimiti/mimitina
kawitna
awitna/kawitna
15
poé
dinten
dinten
16
sakeudeung
sakedap
sakedap
17
soré
sonten
sonten
18
taun
taun/warsih
warsih
19
témpo
sarantos
sarantos

Pagawéan Awak

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
ambeu/ngambeu
ngambeu
ngambung/ngangseu
2
angir/diangir
dikuramas
dikujamas
3
asa/rarasaan
raraosan
raraosan
4
aso/ngaso
ngaso
leleson
5
bireungeuh/mireungeuh
mireungeuh
ningali
6
buang/bubuang/ngising
miceun
kabeuratan
7
cabak/nyabak
nyabak
nyepeng
8
caneut/nyaneut
nyaneut
ngaleueut
9
carita/omong/nyarita/ngomong
nyanggem
nyarios
10
cécéwok
obéh/ombéh
obéh/ombéh
11
cekel/nyekel
nyekel
nyepeng
12
ceurik
ceurik
nangis
13
cium/nyium
nyium
ngambung
14
cokot/nyokot
ngabantun
nyandak
15
cukur/dicukur
dicukur
diparas
16
dahar
neda
tuang
17
dangdan
dangdan
dangdos
18
déngé/ngadéngé
nguping/mireng
ngadangu
19
diuk
diuk
calik/linggih
20
éndong/ngéndong
ngéndong
ngawengi
21
gégél
gégél
landep
22
geuing/ngageuing
ngageuing
ngémutan
23
heuay
heuay
angob
24
hitut
hitut
kabobosan
25
hudang
hudang
gugah
26
igel/ngigel
igel/ngigel
ibing/ngibing
27
ilik/ngilikan
ningal/ningalian
ningal/ningalian
28
impi
impén
impén
29
imut
imut
mésem
30
inum
inum
leueut
31
katara/kaciri
katawis
katawis
32
kedeng/ngedeng
ngedeng
ébog
33
kélék/ngélék
ngélék
ngadéhé
34
kiih
kahampangan
kahampangan
35
labuh
labuh
geubis
36
lahun/ngalahun
ngalahun
mangkon
37
lalajo
nongton
nongton
38
létak/dilétak
dilétak
diilat
39
malik
malik
mayun
40
mandi
mandi
siram
41
maot
maot
pupus/tilar dunya
42
ngais
ngais
ngemban
43
ngising
kabeuratan
kabeuratan
44
nguluwut/nguyung
nguluwut/nguyung
ngangluh
45
nyaring
nyaring
gugah/teu acan kulem
46
paké/maké
nganggo
nganggo
47
pangku/mangku
mangku
mangkon
48
pencét/mencétan
meuseulan
meuseulan
49
ranyéd/ngaranyéd
ngaranyéd
ngalambangsari
50
reureuh
reureuh
ngaso
51
roko/udud/ngaroko/ngudud
roko/ngaroko
sesepeun/nyesep
52
sampak/nyampak
nyampak
nyondong/kasondong
53
saré
mondok
kulem
54
sasarap
sasarap/neda (énjing-énjing)
tuang (énjing-énjing)
55
sebut
sebat
sebat
56
seupah/nyeupah
nyeupah
ngalemar
57
seuri
seuri
gumujeng
58
sibanyo
sibanyo
wawasuh
59
sisig/nyisig
sisig/nyisig
susur/nyusur
60
teleg/teureuy
teleg/teureuy
telen
61
tembang
tembang
mamaos
62
ténjo
tingal
tingali
63
teundeun/tunda
simpen
simpen
64
tincak
nincak
nincak
65
tunggu
antos
antos
66
ulin
ulin
ameng

Lalampahan

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
abus
lebet
lebet
2
amit/amitan
permios
permios
3
anteur/nganteur
jajap/ngajajapkeun
nyarengan
4
arep/diarep-arep/ngarep-ngarep
ajeng/diajeng-ajeng/ngajeng-ngajeng
ajeng/diajeng-ajeng/ngajeng-ngajeng
5
badarat
badarat
nyacat
6
balik/mulang
wangsul
mulih
7
cicing
matuh
calik/linggih
8
cunduk/datang
dongkap
sumping/rawuh
9
ilu/ngilu
ngiring
ngiring
10
indit/miang
mios
angkat
11
jugjug/ngajugjug
bujeng/ngabujeng
bujeng/ngabujeng
12
kabur/minggat
minggat
lolos
13
kari/tinggal
kantun
kantun
14
leumpang
leumpang
angkat
15
paju/maju
majeng
majeng
16
patuh/matuh
matuh
linggih
17
pegat/kapegat
kapegat
kaandeg
18
permisi
permios
permios
19
pindah
pindah
ngalih
20
saba/nyaba
nyanyabaan
angkat-angkatan
21
tumpak
tumpak
tunggang
22
turun
turun
lungsur

Atikan, Gawé Uteuk, jeung Sasauran

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
baca
aos
aos
2
badami
badanten
badanten
3
béja/bébéja
wawartos/popoyan
wawartos/pupulih
4
bilang/milang
ngétang
ngétang
5
celuk/nyeluk/gero/ ngageroan
nyauran
ngagentraan
6
cenah/cénah
cenah/cénah
saurna
7
didik/ngadidik
ngatik
miwuruk/mitutur/miwejang
8
éling/inget
émut
émut
9
harti
harti
hartos
10
iber/kabar/béja/warta
wartos
wartos
11
itung/ngitung
itung/ngitung
étang/ngetang
12
jawab
walon
waler
13
kira/sangka/ngira/nyangka
nginten
nginten
14
kocap/kocapkeun/kacaritakeun
kacarioskeun
kacarioskeun
15
maca
maca
maos
16
magahan/mapagahan
mapagahan
ngawurukan/miwejang
17
naséhat/papatah
naséhat/papatah
piwuruk/piwejang
18
ngajar
ngajar
ngawulang/ ngawurukan
19
ngaku
ngaku
ngangken
20
nyaho
terang
uninga
21
nyana
nginten
nginten
22
nyoba/mecakan
nyobi
nyobi
23
paham
paham/ngartos
ngartos
24
paliré/maliré
maliré
merhatoskeun
25
parah/dipaparah
dikinten-kinten
dikinten-kinten
26
paribasa
paripaos
paripaos
27
pikir
pikir
manah
28
poho
hilap
lali
29
rujuk/rempug
rempug
rempag
30
sadu/sasadu
tamada
tamada
31
salin/disalin
disalin
gentos
32
tulis
tulis
serat

Mére jeung Nyokot

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
bawa
bantun
candak
2
béré/méré
maparin/masihan
ngahaturanan/ngalélér
3
beuli/meuli
mésér
ngagaleuh
4
bikeun/mikeun
maparinkeun/masihkeun
ngahaturkeun/nyanggakeun
5
cumpon/nyumponan/ nohonan/nedunan
nyumponan/nyaosan
nyaosan
6
dagang
dagang
icalan
7
duit
artos
artos
8
ganti
ganti
gentos
9
harga
harga
pangaos
10
hili/tukeur
liron
liron/gentos
11
hutang
hutang
sambetan
12
injeum/nginjeum
tambut/nambut
tambut/nambut
13
jual
ical
ical
14
nohonan
nyaosan/nyumponan
nyaosan
15
pihapé/mihapé
wiat
ngaweweratan
16
séléh/nyéléhkeun
masrahkeun
nyanggakeun/ngahaturkeun
17
tarima
tampi
tampi

Agama/Ibadah

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
aji/ngaji
ngaji
ngaos
2
buka (puasa)
buka
bobor
3
bulan puasa
sasih siam
sasih siam
4
lebaran
boboran siam
boboran siam
5
puasa
puasa
saum
6
salat/solat
sambéang
netepan
7
wulu/wudu
wulu/wudu
abdas

Laki Rabi

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
candung
candung
wayuh
2
jima
sapatemon
sapatemon
3
jinah
jinah
ngalambangsari
4
juru/ngajuru
ngalahirkeun
babar
5
kawin
nikah/jatukrami
jatukrami/réndéngan
6
kuren/kurenan
rimbitan
rimbitan
7
nyolowédor
nyolowédor
midua manah
8
popotongan
patilasan
patilasan
9
rarabi
rarabi
garwaan
10
reuneuh
kakandungan
bobot/ngandeg
11
séléwér/nyéléwér
midua haté
midua manah
12
serah/nyerahkeun
mirak
mirak/ngésér
TATAKRAMA MANUSA MASARAKAT

Kecap Pagawéan lainna

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
angkir/diangkir/diondang
diondang/disaur
diulem/disaur
2
anjang/nganjang
ngadeuheus
natamu
3
anti/nganti/dago/ngadagoan
ngantosan
ngantosan
4
bagéa
bagéa
haturan
5
bantu/babantu
babantu
babantos
6
caram/nyarék/nyaram
nyarék/nyaram
ngawagel
7
carék/nyarékan
nyarékan
nyeuseul/nyauran
8
cici/nyician
nyician
mairan
9
cik/cing/coba
cobi
cobi
10
dago/dagoan
antosan
antosan
11
éstu/ngéstukeun/nurut
ngéstokeun
ngéstokeun
12
eusi/ngeusian
ngalebetan
ngalebetan
13
gawé
gawé
damel
14
gilir/bagilir
bagilir
bagentos
15
gugu/ngagugu
nurut
tumut
16
gusar/digusar
digusar
dipeper
17
hadir/ngahadiran/nungkulan
nungkulan
ngaluuhan
18
hampura/maap
hapunten
hapunten/haksama/haksami
19
jaga
jaga
jagi
20
kubur/dikubur
kaluat/dikaluat
dikaluat/dikurebkeun
21
kumpul
kempel
kempel
22
mupakat/rempug
mupakat/rempug
rempag
23
ngadu
ngadu
ngaben
24
ngurus
ngalereskeun
ngalereskeun
25
ogan/ngogan
ngondang
ngulem
26
omé/ngoméan/menerkeun
ngalereskeun
ngalereskeun
27
palar/dipalar
dipalar
dipamrih/dipambrih
28
pandé/mandéan
mandéan
mapadani/nyamian
29
panggih/manggih
mendak
mendak
30
parak/marak
marak
munday
31
pariksa/mariksa
mariksa
marios
32
piligenti
piligentos
piligentos
33
pilih/kapilih
kapilih
kaselir/kapeto
34
raksa
raksa
tangtayungan
35
rampés
mangga
mangga
36
sanding/kasanding
kasanding
kasumpingan
37
siar/nyiar/néang
milari
milari
38
tepung
tepang
tepang
39
titah
nitah
ngajurung
40
turut
turut
tumut

Ukuran jeung Kumpulan

No.
RAGAM LOMA
RAGAM HORMAT
KEUR SORANGAN
RAGAM HORMAT
KEUR BATUR
1
béak
séép
séép
2
beurat
abot
abot
3
cukup/mahi
cekap
cekap
4
emét/saemét/saeutik
saeutik/sakedik
saeutik/sakedik
5
euweuh
teu aya
teu aya
6
gedé
gedé
ageung
7
kabéh/kabéhanana
sadayana
sadayana
8
kurang
kirang
kirang
9
leutik
alit
alit
10
leuwih
langkung
langkung
11
meujeuhna
meujeuhna
cekap
12
montok
montok
ageung
13
ngan
mung
mung
14
paro/saparo
sapalih
sapalih
15
réa/loba
seueur
seueur
16
sabangun
sabangun
sapertos
17
sagala
sagala/saniskanten
saniskanten
18
sakur
sakur
sugri
19
sarua
sami
sami

Tidak ada komentar:

Posting Komentar

NOVÉL

Pedaran Ngeunaan Novél Novél nyaéta carita rékaan (fiksi) nu méré kesan kesan lir enya-enya kajadian tur ukuran panjang. Novél ogé kaasup wa...