NOVÉL

Pedaran Ngeunaan Novél

Novél nyaéta carita rékaan (fiksi) nu méré kesan kesan lir enya-enya kajadian tur ukuran panjang. Novél ogé kaasup wangun basa lancaran nu miwujud lalakon, sarta palaku, latar jeung leunjeuran caritana ngarancabang, tapi angger gumulung dina leunjeuran carita. Sedengkeun unsur-unsur dina novél minangka salasahiji wangun prosa fiksi ngawengku sababaraha bagian, nyaéta (1) téma, (2) fakta carita, nu ngurung (a) galur, (b) palaku, jeung (c) latar, sarta (3) sarana carita, nu ngurung (a) judul, (b) puseur panyawang, (c) gaya jeung nada.

Salian ti novél, aya deui istilah roman jeung novélét. Tapi dina sastra Sunda mah éta istilah téh henteu dibédakeun jeung novél. Maksudna mah, nu di batur disebut novél jeung novélét téh, di urang mah disebut novél baé.

  Dina kamekaranana, novél Sunda leuwih ti heula batan novél Indonésia. Novél Sunda pangheulanana dina basa Sunda téh nyaéta “Baruang ka nu Ngarora” karangan D.K. Ardiwinata (1914), sastrawan moyan saméméh perang. Lahir di Bandung taun 1886. Ari dina basa Indonésia novél nu pangheulana téh nyaéta “Azab dan Sengsara” karangan Mérari Sirégar (1920), ganjorna ogé genep taun sapandeurieun novél Sunda. Jadi ku kituna kurang merenah upama novél dina sastra Sunda téh mangrupa pangaruh tina sastra Indonésia.

Papasingan Novél

Novél téh bisa dipasing-pasing jadi sababaraha bagian:

1.  Novél Barudak

Novél barudak nyaéta novél nu diajangkeun pikeun bacaeun barudak. Masalah nu dicaritakeunana, masalah-masalah nu raket patalina jeung kahirupan barudak. Kitu deui dina cara nyanghareupan jeung ngarésékeun éta masalah, luyu jeung pikiran katut jiwa barudak, palaku utamana ogé barudak.

Novél barudak jeung pangarangna dina sastra Sunda, di antarana:

a.  Budak Teuneung, Budak Minggat beunang Samsudi

b.   Miang jeung Kaludeung, Si Paser beunang Tatang Sumarsono

c.   Guha Karang Legok Pari, Bima Rengkung beunang Hidayat Soesanto

d.   Nu Sengit Dipulang Asih beunang Ahmad Bakri

e.Tanah Anggar di Sebambam, Kedok Tangkorék, Andar-andar Pangandaran, Paul di Pananjung Paul di Batukaras beunang Aan Merdéka Permana.

f.    Budak Calakan, Néangan Bapa, jeung Dang Umar ti Situraja beunang Adang S.

2.  Novél Rumaja

Novél rumaja nyaéta novél nu eusina nyaritakeun masalah-masalah rumaja. Kitu deui palaku utamana ogé pararumaja. Di urang mah novél rumaja téh henteu loba. Sawatara contona Cinta Pabaliut beunang Éddy D. Iskandar, Rini beunang Yoséph Iskandar, jeung Lalangsé beunang Aam Amilia.

3.  Novél Déwasa

       Novél déwasa nyaéta novél nu diajangkeun pikeun bacaeun nu geus déwasa (sawawa). Eusina nyaritakeun masalah-masalah jalma nu geus déwasa. Kitu deui palaku utamana ogé jalma déwasa. Sawatara contona Rusiah nu Goréng Patut beunang Yuhana jeung Sukria, Lain éta beunang Moh. Ambri, jeung Asmaramurka beunang Ahmad Bakri.

Pangarang Novél Sunda jeung Karyana

Sanajan henteu saloba novél basa Indonésia, novél basa Sunda nu dipedalkeun mangrupa buku, henteu kurang réana. Utamana taun 60-an jeung taun 70-an. Pangarang novél Sunda jeung karyana, di antarana:

NO.	PANGARANG	KARYANA
1	D.K. Ardiwinata	Baruang ka nu Ngarora
2	Joehana	Mugiri, Agan Permas, Carios Eulis Acih, Kalepatan Putra Dosana Ibu Rama, Rusiah nu Goréng (Karnadi Anémer Bangkong).
3	Moh. Ambri	Lain Éta, Numbuk di Sué, Pusaka Ratu Teluh (saduran), Pependeman Nabi Sulaéman (saduran), Urang Désa.
4	R. Méméd Sastrahadiprawira	Pangéran Kornél, Mantri Jero
5	M.A. Salmun	Gogoda ka nu Ngarora, Randa Jegud
6	Caraka	Sripanggung
7	Candrahayat	Carmad
8	Yus Rusamsi	Dédéh, Wilujeng Énjing
9	Aam Amilia	Puputon, Buron, Lalangsé, kalajengking
10	Ahmad Bakri	Juragan Batik, Srangéngé Surup Mantén, Nu Sengit Dipulang Asih, Rajapati di Pananjung, Asmaramurka, Mayit dina Dahan Jéngkol, Dina Kalangkang Panjara, Sanghiang Lutung Kasarung.
11	R.A.F.	Pipisahan, Nu Kaul Lagu Kaléon, Béntang Lapang.
12	Adang S.	Ngepung Kahar Muzakar, Néangan Bapa, Budak Calakan, Juragan Kabayan.
13	Ningrum Julaéha	Arca
14	Abdullah Mustappa	Mikung, Lembur Singkur, Taréh Rosululloh
15	Yoséph Iskandar	Perang Bubat, Putri Subanglarang, Pamanahrasa, Déwawarman, Rini.
16	Éddy D. Iskandar	Cinta Pabaliut
17	Tatang Sumarsono	Demung Jaggala, Miang jeung Kaludeng, Jaro Bantahan, Kolébat Kuwung-kuwungan Kinasih Katumbirian, Si Paser.
18	Taufik Faturohman	Patepung di Bandung
19	Hidayat Soesanto	Guha Karang Legok Pari, Bima Rengkung, Kurawa Pandawa.
20	Dédén Abdul Azis	Pangantén
21	Ki Umbara	Si Lamsijan Kaédanan, Bedog Si Rajapati.
22	Samsu (Sambas & Susangka)	Laleur Bodas
23	Margasulaksana	Diarah Pati
24	Nanie Sudarma	Rasiah Geulang Rantay
25	Min Resmana	Napsu nu Matak Kaduhung, Néangan Bapa, Imah nu Réa Kamarna.